Update 17-10-2011 22:00 uur: Lees tot het einde voor recent inzicht en verklaring.
Ooit startte ik het onderzoek naar de verhouding tussen de benzine- en olieprijs in de veronderstelling dat de oliemaatschappijen stijgingen in de olieprijs sneller doorberekenden in de benzineprijs dan dalingen. Ik had het fout. En tegen de heersende opinie in heb ik dat meermalen aangegeven. Feiten zijn nu eenmaal feiten.
Maar plots gebeurt er iets raars. Kijkt u eerst naar de meest recente versie van mijn grafiek:
De laatste weken volgt de benzineprijs niet de daling van de olieprijs (in euro’s). En dat is vreemd. De laatste vier jaar gebeurde dat altijd wel, soms met een korte vertraging. En doordat dit nu niet gebeurt, ligt de benzineprijs eigenlijk minimaal 5 cent te hoog. Ook als ik kijk naar de prijs afgelopen week, zie ik nog geen trendbreuk.
En nergens kan ik er een verklaring voor vinden. Voor de zekerheid hebben we ook dezelfde exercitie gedaan met het cijferwerk van Gert-Jan Flikkema. Daar geef ik u de grafiek voor 2011 van. Het is iets lastiger te zien omdat het niet genormaliseerd is, maar ook daar loopt de prijs van olie in euro’s aan het eind omlaag terwijl de benzineprijs die trend niet volgt. Het verschil is daardoor soms zelfs 10 cent.
Iemand die een verklaring heeft? Anders moeten we misschien toch even bij de oliemaatschappijen zelf aankloppen. Natuurlijk mogen die zich ook melden alhier.
De benzineprijs in de eerste grafiek is de kale benzineprijs (dus zonder accijns en btw) zoals die gemiddeld in een week gevraagd werd voor Euro95, op basis van cijfers van het CBS. De olieprijs is ook een weekgemiddelde.
Dank reaguurder Majava voor het juiste duwtje en het juiste fingerspritzengefühl.
Update 17-10-2011 22:00 uur:
Na contact met een oliemaatschappij werd duidelijk dat benzine in Europa voor zeker 80% leunt op Brent Crude (LCO) en niet op WTI (ook wel Light Crude). En daar waar die twee elkaar jaren volgenden (met een paar dollar vast verschil vanwege andere kwaliteit), is daar voor de zomer verandering in opgetreden. De vraag naar Brent nam toe, mede door gedoe in Libië, terwijl er aan de andere kant van de plas een overschot aan Light Crude ontstond. De prijs ging daardoor uit elkaar lopen.
Onderstaande grafiek laat het verschil zien (startpunt = 100%):
(Via)
Nu moet ik binnenkort alles natuurlijk gaan omzetten naar Brent en driedubbel gaan checken of mijn verhaal nog op gaat. Maar vooralsnog accepteer ik dit als een goede verklaring.
Intussen wat leesvoer over deze kwestie. Plus nog een uitgebreid verhaal (pdf) over de werking van de handel momenteel (dank oliemaatschappij voor de tip)
Reacties (38)
Die benzineprijs is nog veel te laag.
Pas als als al die verwende nesten hun auto moeten laten staan is hij hoog genoeg.
Verwende nesten zijn ongeveer de laatsten die de auto moeten laten staan.
Het lijkt me bijzonder sterk dat dat de motivatie van de oliemaatschappijen is voor de duurdere prijzen.
Nee dat is mijn persoonlijke ongenuanceerde motivatie.
Eens. Maar dat gaat toch echt op een andere wijze.
En ik wil mijn kwartje terug.
Kruidenier
misschien volgt de benzine prijs de olieprijs wel op de korte termijn, maar op de lange termijn zou het andersom kunnen zijn. Oliemaatschappijen die een stijging verwachten in olieprijs willen minder graag diezelfde olie verkopen terwijl de prijzen nog laag zijn.
Ik kan me voorstellen dat aan het begin van de periode afgebeeld in de grafiek ook zoiets is gebeurd, maar dan andersom. De maatschappijen verwachtten een daling in olieprijs en wilden dus graag hun benzine verkopen, wat de prijs drukte.
Bij die piek in het begin durfden de oliemaatschappijen de benzineprijs niet veel verder te verhogen. Een volksopstand was al gaande. Ze hebben toen hun “verlies” genomen en dat later vast terugverdient. Verder ging het altijd met vertraging van enige dagen gelijk op. Dat is ook begrijpelijk. Alleen nu is de trend echt gebroken en profiteren de oliemaatschappijen stevig.
Kan zijn dat zij een probleem in de toekomst zien waar wij niet van weten en dat ze dus een beetje extra marge aanleggen om de storm te overleven.
Bedankt Steeph! Ik wilde graag jouw berekening zien (omdat ik daar vertrouwen in heb) en had genoegen genomen met een correctie van mijn vermoeden dat de prijzen een andere koers aan het varen waren. Nu bevestig je dus mijn bevindingen. Ook goed, maar de vraagtekens blijven.
Ik ben dit op het spoor gekomen omdat ik zelf veel olie stook en 2 of 3 keer een flinke hoeveelheid inkoop. Ongeveer een maand of 2 voor het inkopen kijk ik naar wat de ruwe olie doet en hoe de sentimenten in de handel en de wereldeconomie zijn. Toen dat (voor mij) de goede kant op ging en ik eens de handelsprijs voor het eindproduct opzocht klopte er iets niet. Nou ja, het klopte wel, maar het verband leek opeens verdwenen te zijn. Ik deed vervolgens thuis een Steeph; ging als een dolle, schuimbekkend alles in een grafiek stoppen, alleen dan veel minder nauwkeurig, zonder inflatiecorrectie en maar over een tijdsspanne van 4 jaar. Wel deed ik er voor de zekerheid de North Sea Brent ook maar bij. Toen ik klaar was kwam ik op precies hetzelfde resultaat uit dan Steeph nu. Die 2 lijntjes zitten niet meer gezellig bij elkaar. Kut.
Nu ben ik vervolgens ook gaan zoeken naar een reden, maar ik kan die ook niet vinden. Dit gebeurt mondiaal. Ik kan slechts een vermoeden uitspreken, maar daar zijn ook genoeg gaten in te schieten. Ik heb het vermoeden dat de handelaren in olie(eind)producten minder zijn gaan reageren op de sentimenten waarop de ruwe oliehandel nog altijd reageert, maar meer op de werkelijke vraag naar dat soort producten, die mogelijk onverminderd hoog is ondanks de economische malaise.
Schiet maar! En nogmaals dank, Steeph.
Jij ook dank. Ik vroeg me al af hoe je tot de vraag gekomen was. Het verschil is subtiel en valt niet op als je niet echt in de cijfers duikt. Maar jouw verhaal verklaart het dus.
Zijn er misschien subsidies afgebouwd of is accijns verhoogd?
Stookolie is niet de meest milieuvriendelijke manier om je huis te verwarmen.
tussentijdse verhoging van de belastingen gemist?
Nope. Er is geen verandering in accijns of BTW afgezien van de verhoging aan het begin van dit jaar (maar die is netjes verwerkt).
Benzine is net als olie wereld termijn handel. Heb jij ook de cijfers van de raffinagecapaciteit er naast gelegd Steeph?
Volg het niet maar misschien zijn er momenteel meer raffinaderijen dan gemiddeld in onderhoud of uitgevallen? Ik meen dat normale capaciteit rond de 90% is maar bind me er niet op vast.
Niet de cijfers. Maar ik heb wel naar nieuws op dat vlak gezocht. Geen opvallende berichten.
http://www.ogj.com/articles/2011/10/market-watch-crude-oil-prices-fall-in-mixed-market.html
The latest inventory report by the Energy Information Administration indicated US refinery utilization declined 3.5%, to the lowest level since May—“clearly signaling the start of the US autumn maintenance season” said Zhang. “The drop in refinery throughput certainly hit the production of both gasoline and distillates, which have caused a sizeable fall in oil product inventories, even though US domestic demand remains soft.”
en:
Adam Sieminski, chief energy economist, Deutsche Bank AG, Washington, DC, said, “Gasoline prices are currently proving surprisingly resilient beyond the traditional high-demand US driving season period. In our view, this recent strength reflects a tight fundamental balance for gasoline driven in part by…import and demand requirements and unexpected refinery outages.”
alsjeblieft
Thx. Maar… dat is de VS. En verder hebben dat soort gebeurtenissen in het verleden ook altijd minder effect gehad op de prijs dan wat we nu zien.
Oh ja, het verschil is al een maand of twee geleden ontstaan. Dat is ook nog een element.
“clearly signaling the start of the US autumn maintenance season”
Als het een jaarlijks fenomeen is zou je het elk jaar terug moeten zien. Ik dacht ook “raffinage capaciteit” maar er moet wel een goede verklaring achter zitten.
Wisselende grootte van de buffervoorraden olieverbruikende landen ten tijde van crisi…
Een paar vraagjes: gebruik je voor je grafiek de WTI-prijs of de Brent-prijs?
En volgens mij heb je de dollarprijs in je grafiek staan, hoewel erboven (euro’s) staat vermeld.
Het kan zijn dat de olie, die de raffinaderijen nu invoeren om benzine te maken een lagere kwaliteit heeft en dus per barrel minder liter benzine oplevert. We missen in Europa nog altijd, die lichte zoete Libische olie. In dat geval zijn er meer vaten olie nodig voor dezelfde hoeveelheid benzine.
De teruglopende kwaliteit van de aardolie is een onomkeerbare ontwikkeling. De beste aardolie, die de meeste benzine oplevert, hebben we het eerst gebruikt. De benzineprijs zal dus steeds verder uit de pas gaan lopen met de olieprijs.
Light Crude (US) omdat die lang de norm was.
Nee, het is noch in euro’s noch in dollars eigenlijk. Bij begin grafiek is de prijs naar 100 vertaald voor zowel de olie als de benzine (in Euro’s). Dus olie was in 2007 start ongeveer 62 euro, zoals nu ook.
Dat van die Libische olie is een aardige. Maar procentueel mag dat op dit moment nog niet zoveel verschil maken, toch? Ga ik wel even meenemen in het nadere onderzoek.
Mocht het zo zijn, is het wel een stevige indicator voor de problemen die we nog gaan krijgen de komende jaren.
Oorzaak is simpel; het is de laatste tijd helemaal hip om je raffinaderij kapot te maken. Trendvolgers als die raffinaderijjongens zijn, doen ze dat dan ook bij bosjes. Een greep uit de incidentjes van de afgelopen paar weken:
http://www.businessday.co.za/articles/Content.aspx?id=156140
http://www.saskatoonhomepage.ca/index.php?option=com_content&task=view&id=35701&Itemid=421
http://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5inNMIk4SDC-fgOtvW2BkfpbF_irQ?docId=CNG.84fa0d3beaff54b148f5924b0d9f96d5.91
http://www.cbc.ca/news/canada/saskatchewan/story/2011/10/07/sk-refinery-fire-update-1007.html
http://www.reuters.com/article/2011/10/03/shell-refinery-fire-idUSL3E7L312L20111003
De relatieve benzineprijsstijging gaat nog langer terug dan dat, raffinaderijbranden ook, maar ik had geen zin meer om door te copypasten. Mogelijk gaat het aantal raffinaderijbrandjes gelijk op met de toenemende complexiteit van raffinaderijen die nodig is om olie van steeds slechtere kwaliteit te kunnen raffineren.
(je zat ff in het spamfilter, excuus)
Mmmm, zoveel incidenten bij elkaar maakt wel een aardig probleem. Is dat genoeg om het gat te verklaren? Het kwam in het verleden ook wel eens voor en toen zag ik deze trend niet.
En is het niet handig als ze dat dan even zeggen op hun site.
Ik ga eens kijken naar de trend in de buurlanden als ik tijd heb. Die zouden hetzelfde moeten laten zien namelijk.
Een andere mogelijkheid is dat de vraagfunctie van bezine afnemers veranderd is (zuinigere auto’s?) Dit vind ik niet zo’n gekke gedachte, want de bezineprijs mag dan wel stijgen, de prijs per gereden kilometer neemt af. Hierdoor zijn afnemers (consumenten) misschien bereid meer te betalen per liter en de maatschappijen spelen hier op in.
Ik zie niet zo snel een manier hoe dit te checken. Eigenlijk zou je landen met elkaar moeten vergelijken waar wel en niet gestimuleerd is om zuinige auto’s aan te schaffen. Misschien dat de ontwikkeling in een land waarin een lagere (of hogere) toename is in zuinige auto’s dan in Nederland er een ander patroon zichtbaar is.
Een andere (cynischere) gedachte is dat er sprake is van kartelvorming.
Update 17-10: De waarschijnlijke verklaring zit in het feit dat ik op basis van WTI werk (VS) en dat in Europa momenteel minimaal 80% Brent wordt gebruikt voor de raffinage. Ik ga dit uitzoeken.
let ook op de blending eis. de nederlandse regering verplicht oliemaatschappijen momenteel 3-5 % biofuel te mengen door benzine/dies. Ethanol, de feedstock voor benzine is momenteel record-hoog…
Geen argument, in Duitsland en (ik geloof) ook Frankrijk is het 10% bioethanol bijmenging. De beruchte E10 octaan 91.
Er wordt toch helemaal niet vergeleken met het buitenland?
Nee niet echt, maar ik ben het op het spoor gekomen door de handelsprijzen te vergelijken met Finse huisbrandolie. Ik hou dan ook vol dat dit mondiaal is. Steeph zal zien dat als je Brent ook in de grafiek gooit, dat die in 2010 harder stijgt dan WTI en midden 2011 langzamer daalt, maar dat er de laatste paar maanden nog altijd een gat ontstaat.
Een deel van de verklaring zit in de toegevoegde leestips. Verschuiving van index wereldwijd richting Brent. Verder grootste deel europese markt op basis van Brent op dit moment (lastig om daar harde cijfers over te krijgen, maar voor benzine >80%)
Aha, of deze:
http://www.nuzakelijk.nl/algemeen/2643356/energieprijs-flink-omhoog.html
Artikel aangepast met recente inzichten. Lees het laatste stuk even.
Oh, en die nieuwe grafiek komt er een stuk sneller als iemand even de dagprijzen (liefst gelijk al in euro’s dagkoers) van de laatste 5 jaar in een spreadsheet naar me mail (steeph apenstaart sargasso punt nl)
;-)
Gelukkig maar dat het OV- tarief niet op een dergelijke wijze in een (die) grafiek kan worden verdisconteerd.
http://www.noordhollandsdagblad.nl/nieuws/stadstreek/waterland/article11910771.ece/OV-tarief-stijgt-met-30-procent