COLUMN - Elk jaar werkt de mierenkolonie in mijn tuintje een kilo fijn zand langs de tegelnaden omhoog. Gestaag breiden ze hun ondergrondse domein uit, het beslaat inmiddels zes vierkante meter. Vijfentachtig kamers plus minstens één balzaal, schat ik zo. Soms, wanneer ik vrees dat hun ijver de betegeling dusdanig zal ondermijnen dat hun dak het begeeft en ik met tuinstoel en al in een diepe put verdwijn, veeg ik een onsje opgetast zand via de kieren terug.

In dat mierenpaleis maken ze koninginnetjes bij de vleet. Eind juni kiezen ze een zonnige dag voor hun grote trek: aan het eind van de middag kruipen er honderden gevleugelde mieren uit vijf of zes uitgangen omhoog, ze zijn heel onwennig nog, ze lopen dwars over elkaar heen. Het is de eerste keer dat ze buiten zijn, en wellicht zijn ze verblind door het plotselinge licht in hun oogjes. De dames wandelen een stukje, weg van het gedrang, wapperen onhandig met hun vleugeltjes, krijgen aarzelend de slag te pakken, en zwermen vervolgens massaal uit, terwijl ik ze naroep: Go west, young queens!

De relatieve harmonie tussen mij en het mierentuinpaleis werd deze maand wreed verstoord. Naast de grote plantenbak die in mijn slaapkamer staat, pal tegen de tuindeur aan, vond ik op een dag tientallen spikkeltjes aarde. Toen wegvegen niet hielp – er lagen elke dag nieuwe spikkeltjes – onderwierp ik de plantenbak aan een uitgebreide inspectie. Jawel. Mieren.

Via de tuindeur marcheerde een bataljon mieren naar de stenen waarop de plantenbak rust, omhoog de bak in, en daarna van tak naar twijg tot in de pot van de wasbloem die op anderhalve meter hoogte hangt, en vandaar verder. Want die wasbloem staat momenteel gul in bloei, ze heeft zeker vijftig geurige trossen, met wel dertig bloemetjes in elke tros, en aan elk van die bloempjes ontwikkelt zich een dikke druppel kleverige, zoet geurende nectar.

Wanneer je mijn huis binnenstapt, ruik je ’t meteen. En dan hebben wij mensen nog neuzen van niks, terwijl mieren zowat alles op geur doen. Dus ja, voor de inwoners van dat paleis, hemelsbreed nog geen halve meter verderop, moet de verlokking van die wasbloem werkelijk niet te harden zijn.

Dus snappen doe ik het wel. Alleen: ik wil het niet. Vooral niet omdat ik de dag vrees dat de kolonie hierbinnen, met al die verrukkelijke nectar bij de hand, een koninginnenkraamkamer wenst aan te leggen.

Dus nu voeren de kolonie en ik oorlog. Mijn wapens: nare luchtjes. Buiten sprenkel ik knoflookwater, binnen trek ik dikke strepen afwasmiddel met citrus op de vloer. Hun wapens: hun formaat (ze passen overal tussendoor, en in hun honger naar nectar bijten ze desnoods nieuwe kieren), en hun neiging zich voor de groep op te offeren: als er twintig soortgenoten in het afwasmiddel zijn gestrand, kan de rest over hun ruggetjes lopen.

Nog een paar weken, dan is de wasbloem uitgebloeid.

Deze column van Karin Spaink verscheen eerder in Het Parool.

0

Reacties (11)

#1 Hans Verbeek

Een prettig verhaal om de dag te beginnen.

Eind juni kiezen ze een zonnige dag voor hun grote trek: aan het eind van de middag kruipen er honderden gevleugelde mieren uit vijf of zes uitgangen omhoog

Die dag wordt niet willekeurig gekozen.
Bij alle mierenvolken in de wijde omgeving komen de nieuwe koninginnen op dezelfde zonnig dag naar buiten. Ze vliegen uit op zoek naar mannetjes van een andere stam om met vreemd DNA bevrucht te worden. De uitwisseling van genen is zo gegarandeerd.
Het zit echt fantastisch in elkaar.

  • Volgende discussie
#2 Ries

Resistance is futile :)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 zmoooc

Je hebt het over koninginnetjes maar als ik het wel heb (en dat is vreemd genoeg best lastig te Googlen) is het gros van de vliegende mieren mannelijk. Om van een mierenei namelijk een koningin te maken heeft deze speciale aandacht nodig wat betreft voedingsstoffen e.d. Zoniet, dan wordt het een gewone (steriele) werkster. Onbevruchte eitjes worden mannetjes. Derhalve zijn er volgens mij veel meer vliegende mannetjesmieren dan koninginnen. Die koninginnen paren ook met meerdere mannetjes (en slaan hun sperma tot wel 20 jaar op!), hetgeen ook doet vermoeden dat er meer mannen per vrouw zijn.

Een bron die dat duidelijk bevestigt (of weerlegt) kan ik niet vinden, maar ik hou me aanbevolen:)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Joost

Is het al peak-mier, @Hans? :-)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Joost

@3: de verhouding man-vrouw (ex werksters) in mierenkolonies is ook 50/50. Evolutionair gezien is dat logisch, want bij elke verandering van dat evenwicht betekent dat dat de groep die de minder aanwezige groep produceert succesvoller zal zijn in het doorgeven van genen.

Er is dus een natuurlijk selectie gaande om de aantallen man/vrouw ruwweg gelijk te houden.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 pspan
  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Henk van S tot S

De natuur is interessant, soms wat irritant, maar deze beestjes zijn verre te prefereren boven deze
https://www.youtube.com/watch?v=12U2AqvM57I
;-)
(beetje flauw maar het schoot me zo maar te binnen)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Olav

Karin:

Dus snappen doe ik het wel. Alleen: ik wil het niet.

Ik ken het gevoel. Mieren zijn interessante en bewonderenswaardige beestjes en ze mogen in de tuin doen wat ze willen maar ze moeten niet naar binnen komen.

Dus nu voeren de kolonie en ik oorlog. Mijn wapens: nare luchtjes. Buiten sprenkel ik knoflookwater, binnen trek ik dikke strepen afwasmiddel met citrus op de vloer.

Werkt dat? Hier zetten we soms wel heftiger middelen in. En dat begint al buiten, vlak voor de tuindeur naar binnen. Een krachtige (schoonmaak)azijn werkt redelijk goed (ook tegen het onkruid tussen de tegels) en ik heb bij uitzonderlijke overlast wel eens een hele fles in zo’n mierengat gegoten. Dat is dan genoeg om ca. een halve meter territorium terug te veroveren op de kolonie, en dat kan dan weer net genoeg zijn om ze buiten de deur te houden.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 ed

Gewoon een beetje roundup gebruiken dan gaan alle mieren en bijtjes in de wereld vanzelf dood .

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Olav

@9: Dat lijkt me net precies niet de bedoeling…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 Hans Verbeek

@4: nee, Joost. Het is peak-Homo sapiens.

  • Vorige discussie