Overzicht

Rita Poppen

6 Artikelen
Achtergrond: Jay Huang (cc)
Foto: copyright ok. Gecheckt 23-02-2022

Europa als Minotaurus

, door

Arjan Vliegenthart heeft een helder pamflet over de crisis in Europa geschreven. Volgens hem wordt het tijd dat we het geldverslindend monster in Europa aanpakken. In het boekje ‘Minotaurus aan banden’ wordt de historie van de EU en de Euro stap voor stap besproken.

Hoe is Europa in crisis geraakt en hoe komen we daar weer uit? Na het faillissement van Griekenland zitten we met een geldverslindend monster, maar er is meer aan de hand. Volgens Arjan Vliegenthart zijn de problemen rond het Europese integratie het gevolg van belangrijke weeffouten. De belangrijkste weeffout is ontstaan door het Verdrag van Maastricht. Door de versnelde invoering van de Euro kennen we nu een monetaire unie, maar een politieke unie ontbreekt.

Als we beter naar de geschiedenis hadden gekeken, dan hadden we kunnen weten dat een gezamenlijke munt zonder politieke unie niet werkt. Honderd jaar geleden maakten verschillende Zuid-Europese landen ook al eens deel uit van de Latijnse muntunie. In de negentiende eeuw spraken Frankrijk, Italië, België, Zwitserland, Griekenland en Spanje af dat ze elkaars munt zouden accepteren als  wettig betaalmiddel, maar doordat de landen hun eigen economisch beleid bleef voeren viel de Unie na WOI uiteen.

Vliegenthart hekelt het gebrek aan democratie in Brussel. De EU verlangt van kandidaat-lidstaten dat ze de interne democratie op orde hebben, maar de EU voldoet zelf niet aan de democratische standaarden die op nationaal niveau worden gehanteerd. De controle vanuit het Europees Parlement functioneert niet optimaal. En de lidstaten hebben zelf ook een verantwoordelijkheid in de controle van de EC, maar die wordt niet altijd genomen. Integendeel. Regeringen van lidstaten proberen soms impopulaire maatregelen er door te krijgen onder het mom van: ‘Het moet van Brussel’.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

OPROEP – Wie wil er schrijven over polders?

, door

Deze zomer vlucht Sargasso de polder in. We zijn op zoek naar interessante artikelen over het ingepolderde land. We hopen op persoonlijke verhalen met aandacht voor de geschiedenis, de natuur en het recreatieve gehalte van de polder. Uiteraard willen we ook graag bijdragen over polders buiten onze landsgrenzen. Polders vind je over de hele wereld, onder meer in Vlaanderen, Japan, Polen, UK en USA.

Er hebben zich al verschillende schrijvers gemeld met stukken over De Beemster, de Riekerpolder, de polders van het eiland Putten of de Zeeuws-Vlaamse polders. We willen ook graag artikelen over andere polders (500 woorden).

Heb je een favoriete polder en wil je er graag over schrijven? Neem dan contact op met de redactie. De serie zal in augustus op Sargasso verschijnen. Stuur een mail met een voorstel op tip naar info at sargasso punt nl, ovv polders

Foto Vincent Teeuwen

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Filosoferen met Ronald van Raak

, door

Vier maanden voor de verkiezingen komt Ronald van Raak met een nieuw boekje onder de titel Op zoek naar vrijheid – een filosoof in de politiek. De auteur kan gezien worden als de partijideoloog van de SP. In deze bundel met columns legt hij uit wat vrijheid volgens hem betekent: ‘Voor mij is vrijheid het einddoel van de politiek. Opvoeding, opleiding en samenwerking zijn juist de voorwaarden om in vrijheid keuzes te kunnen maken’. Dit idee over vrijheid komt in verschillende columns terug. Jammer genoeg is dit idee meestal ook het eindpunt van de column en daardoor blijf je als lezer met een hoop vragen zitten. Hoe zou je deze vrijheid dan moeten organiseren? Kan dat in een regeringsperiode van vier jaar? Hoe zit het bijvoorbeeld met plichten? En hoe denkt hij over de vrijheid van onderwijs en de vrijheid van ondernemen?

Een ander onderwerp waar Van Raak in deze bundel aandacht aan besteed is zijn weerzin tegen het plakken van etiketten, zeker als die op de SP worden geplakt. Hij windt zich er bijvoorbeeld over op dat zijn partij als conservatief wordt gezien, omdat de SP staat voor het behoud van de sociale zekerheid. Volgens Van Raak hebben conservatieven zich in het verleden juist niet zo druk gemaakt over sociale zekerheid en sociale wetgeving. Dat hij de kwalificatie ‘conservatief’ onverteerbaar vindt, dat is begrijpelijk, maar gaat hij toch niet een beetje te snel door de bocht? Het is maar net hoe je dit etiket opvat.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Jan Ligthart en Theo Thijssen – over de postume roem van twee schrijvende onderwijzers

, door

DATA - De twee bekendste Nederlandse onderwijzers zijn zonder twijfel Jan Ligthart en Theo Thijssen. Tijdens hun leven waren ze al beroemd, Jan Ligthart vanwege zijn pedagogische opvattingen en Theo Thijssen door zijn romans. Ze zijn allebei geboren in Amsterdam en daarom presenteert het Theo Thijssen Museum dit voorjaar een tentoonstelling onder de titel: ‘Jan Ligthart en Theo Thijssen, twee bevlogen schoolmeesters uit de Jordaan’. De expositie is tot stand gekomen door samenwerking met het Nationaal Onderwijs Museum en het Jan Ligthart Genootschap.

Op de tentoonstelling is onder meer aandacht voor de jeugdjaren van Ligthart en Thijssen, hun opleiding tot onderwijzer, de pedagogische opvattingen en hun literaire werkzaamheden. De teksten worden verlevendigd door mooie foto’s en er is een diatentoonstelling van de schoolplaten waaraan Ligthart meewerkte. Het meest bijzondere in de vitrine is een aflevering van Onder één Dak, het tijdschrift dat door Ligthart en zijn collega’s met de hand werd geschreven en geïllustreerd; van elke aflevering werd slechts 1 exemplaar gemaakt.

Zelf mocht ik een bijdrage aan de tentoonstelling leveren door een inventarisatie te maken van de postume roem die de twee schrijvende onderwijzers ten deel viel. Hiervoor heb ik uigezocht hoeveel scholen en straten er naar Jan Ligthart en Theo Thijssen zijn genoemd. Het is lastig om vast te stellen hoeveel Jan Ligthartscholen en Theo Thijssenscholen er ooit zijn geweest. Ik heb de scholen opgespoord via de reüniesite Schoolbank en via de Historische Kranten van de Koninklijke Bibliotheek. Er kan worden vastgesteld dat er in de loop der jaren er minstens 62 Jan Ligthartscholen en minstens 34 Theo Thijssenscholen zijn geweest.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Onzekerheid troef? Het betwiste gezag van de wetenschap

, door

Wat is het grootste probleem bij het tanende gezag van de wetenschap? Zijn dat de plagiaatfratsen van Karl-Theodor zu Guttenberg? Of zijn dat de cijferknutsels van Diederik Stapel? Nee, dit soort uitwassen zijn randverschijnselen. Schadelijk voor het vertrouwen in academisch onderzoek, dat wel, maar de oorzaak van het tanende gezag moet gezocht worden in de relatie tussen de wetenschap en politiek enerzijds en weldenkende burger anderzijds. Niet de wetenschapspraktijk moet veranderen, maar de communicatie over de resultaten moet transparanter. Wetenschappers zijn niet zo bezig met zekerheden, ze richten zich liever op de onzekerheden. Dat is voor wetenschapsvoorlichters en de media geen gemakkelijke boodschap om aan het publiek over te brengen.

Onzekerheid troef, het betwiste gezag van de wetenschap is een bundel artikelen onder redactie van Huub Dijstelbloem (verbonden aan de WRR en aan de leerstoelgroep Wetenschapsfilosofie van de UVA) en Rob Hagendijk (hoofddocent bij de afdeling Politieke Wetenschappen van de UVA). Tussen het inleidend hoofdstuk en de uitleiding vind je elf interessante bijdragen die tot het domein van de wetenschaps- en technologiestudies kunnen worden gerekend. Het idee voor de bundel is ontstaan tijdens een lezingenreeks aan de Universiteit van Amsterdam, de meeste auteurs traden daarin op als gastspreker.

Het meest overtuigend is de bijdrage van Annemarie Mol, zij houdt een pleidooi voor het afschaffen van de kilocalorie. Er is niets twijfelachtigs aan het wetenschappelijk onderzoek naar de energiebehoefte van mannen en vrouwen, maar in het dagelijks leven heb je er weinig aan. Mensen leven nu eenmaal niet in het lab, maar in een jungle van verleidelijke producten, kant-en-klaar uit de fabriek; bied daar als gewone sterveling maar eens weerstand aan. Kinderen leren tegenwoordig hoe ze etiketten moeten lezen in de supermarkt, maar het zou veel beter zijn om ze te leren koken met gezonde basisproducten.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Vrouw en techniek: très chique

, door

Techniek kan veel meer doen voor de emancipatie dan een pakket beleidsmaatregelen, daarom moeten vrouwen zorgen dat ze invloed krijgen op de onderzoeksagenda.

Afgelopen week werd er in Pakhuis De Zwijger een thema-avond over Vrouw en Techniek georganiseerd door Women Inc. in samenwerking met het Rathenau Instituut. Aanleiding voor het thema was een column van Martijntje Smits in NRC Next. Daarin stelt zij dat techniek voor de positie van vrouwen meer kan doen dan de politieke ministapjes van het emancipatiebeleid. “Vrouwen moeten het initiatief naar zich toe trekken en de onderzoeksagenda gaan bepalen: welke specifieke behoeften hebben vrouwen om hun levensloop te beïnvloeden, om beter beslagen ten ijs te komen op de arbeidsmarkt, om zorg en werk te combineren, om in de Raad van Bestuur plaats te nemen?”  Tijdens de talkshow licht Martijntje Smits toe dat vrouwen vaak ‘late-adopters’ van nieuwe technologische snufjes zijn en daardoor drukken ze weinig stempel op de onderzoeksagenda.

Joan Ferrier (directeur Equality) wijst er op dat zonder techniek we bepaalde ontwikkelingen niet zouden hebben gehad. Zonder anticonceptiepil zouden vrouwen minder zelfbeschikking over hun leven hebben. Vaak gaat het zo dat mannen bedenken wat goed is voor andere mannen. De vrouwen worden daar op aangepast, als dat goed is voor die andere mannen. Zij zou graag zien dat er een pil komt die alle vooroordelen en stereotypering kunnen wegblazen.