De glimlach van een moordenaar

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Redactie: op Sargasso is plek voor gastbijdragen, vandaag vertelt Prof. Paauwe over zijn bezoek aan de Leeuwarder rechtbank van afgelopen woensdag.

Rachid S. heeft op 5 januari 2005 zijn broer Ramadan gewurgd: met een strop van waslijn vermoord. Al 18 jaar lang had Ramadan een geheime relatie met de vrouw van Rachid. Twee van de drie kinderen in Rachid’s gezin zijn niet door hem verwekt maar door Ramadan. Er zat voor de bedrogen echtgenoot niets anders op dan Ramadan om het leven te brengen. Eerwraak.

Als Rachid de rechtszaal van de zijkant binnenstapt, kijkt hij wat daas uit zijn grote bruine ogen. Het cellencomplex van de Leeuwarder rechtbank is benauwd en donker. De zaal is hoog, licht, wit en zit bomvol. Even kijken Rachid en ik elkaar recht in de ogen. Ik geconcentreerd, omdat ik wil weten hoe de ogen van een moordenaar eruit zien. Hij leeg en dwars door mij heen. Rachid is klein, dik en kalend en laat zich langzaam zakken op zijn stoel. Geen veters in zijn schoenen, geen riem in zijn broek.

Rachid bezat twee huizen in noord Irak. Eén voor zijn moeder en broer diep in Iraaks Kurdistan. Een ander voor zijn gezin, op 180 kilometer van het front van de oorlog met Iran. Niet dat hij vaak thuis was, want als assistent-anesthesist in het leger van Saddam zat Rachid eigenlijk altijd aan dat front. Eens in de drie maanden was hij zeven dagen thuis. Toen de oorlog met Irak steeds maar dichterbij huis kwam stuurde hij zijn vrouw en kind naar zijn moeder en broer. Toen is het overspel tussen zijn vrouw en Ramadan begonnen. Zijn moeder waarschuwde hem al eens dat er ‘iets aan de hand was’. Net als de buren, vrienden en de praatjes in het dorp. Maar tastbaar bewijs had Rachid niet. Begin negentiger jaren vluchten zijn vrouw en Ramadan naar Turkije en komen uiteindelijk in Nederland terecht. Zij laat Rachid en haar inmiddels twee kinderen achter. Een paar jaar later laat Rachid de kinderen de grens over smokkelen. Pas jaren daar weer na zwemt hij van Irak naar Turkije en reist naar Nederland.

Het gezin wordt herenigd op een AZC in Friesland. Daar wordt Rachid door ander bewoners gewaarschuwd dat er ‘iets’ is tussen zijn vrouw en zijn broer. Maar Rachid heeft nog steeds geen tastbaar bewijs en kan niks ondernemen. Van een fijn huwelijk is geen sprake meer. Rachid mag niet meer bij zijn vrouw op de kamer slapen en zijn vrouw heeft continu afspraken buiten de deur. Met de dokter, met vluchtelingenwerk, met hulpverleners uit het dorp, Rachid ziet haar nauwelijks meer. Ramadan ziet haar des te vaker. Maar Ramadan verhuist niet meer mee met het gezin mee naar een huis in Grou dat de familie toegewezen krijt. Hij krijgt een eigen woning in Aldeboarn. Ramadan is een vlotte jongen. Gek op geld en vrouwen. Meerdere dames uit het dorp vallen voor zijn charmes. In zijn huis ligt 20.000 euro cash geld. De relatie met de vrouw van zijn broer is de enige die echt stand houdt.

Dan biecht Ramadan wat overmoedig aan Rachid’s oudste dochter op dat hij een relatie heeft met haar moeder. En ook dat hij de vader is van twee van de drie kinderen in het gezin. Overstuur vertelt het meisje dit door aan haar vader. Rachid geeft haar opdracht zijn moeder te bellen als ze buiten de deur is. Zelf luistert hij in de gang het gesprek tussen zijn vrouw en hun dochter af. Ook de vrouw bekent alles aan haar dochter. Ze is verliefd op Ramadan zegt ze. Het eerste bewijs is binnen. Het is 21 december 2004.

Vanaf die dag houdt Rachid een dagboek bij. Daarin staat wat hij van plan is met zijn broer. Het is een opeensomming van gruwelijkheden waarin de woorden vlees, metaal, steken, vuur, bloed, dood en geweld om en om zinnen vormen. Rachid koopt meters waslijn, schoenveters en tape. Van de waslijn maakt hij een strop. Hij regelt een videocamera en minidisc-recorder en vertrekt op 5 januari met zijn kinderen en de spullen naar Aldeboarn.

De kinderen moeten zijn komst camoufleren. Dat de relatie geen geheim meer is weet nu iedereen. Zou Ramadan zijn broer zien dan zou hij zeker de politie bellen. Rachid laat daarom zijn kinderen aanbellen terwijl hij gehurkt achter hen zit. Ramadan opent de deur en Rachid springt boven op hem. Samen met zijn huilende kinderen bindt hij Ramadan vast op een stoel in de kamer. Met de videocamera in zijn gezicht dwingt Rachid Ramadan tot een bekentenis. Die weigert. Hij heeft een brief geschreven met daarin het hele verhaal. Dat moet maar genoeg zijn. Rachid laat zijn kinderen zoeken naar de brief, en naar geld. Ramadan wordt ondertussen geslagen, krijgt een kopstoot. De kinderen huilen. Ze willen dat hun vader stopt. Maar Rachid zegt ze te zullen vermoorden als ze niet meewerken. De brief en alle 20.000 euro worden gevonden. Ramadan, legt na nog meer klappen een bekentenis af op band. Rachid vraagt zijn kinderen om een schaar, om Ramadan los te knippen. Ze brengen de schaar en worden daarna naar huis gestuurd. Ramadan zal vrijkomen zo belooft Rachid. Maar Ramadan schreeuwt het uit en vraagt de kinderen te blijven omdat hun vader hem anders zal vermoorden. Rachid bedreigt zijn kinderen opnieuw met de dood. Ze vertrekken. Verschillende mensen in het dorp zien hoe ze heftig pratend en huilend naar het station in Akkrum lopen.

Er zijn twee versies van wat er daarna is gebeurd. Volgens Rachid begon Ramadan te vechten toen hij hem losknipte. Uit zelfverdediging heeft hij Ramadan toen de strop om de nek gelegd en het koord aangetrokken. Daarbij kwamen ze ten val, Rachid boven op Ramadan. Daarop zette Rachid zijn voet in de nek van zijn broer en haalde het koord met alle kracht aan. Het moet 8 minuten geduurd hebben tot Ramadan dood was. Hij spartelde en rochelde. In de rechtszaal deed Rachid het voor: de bewegingen, het spartelen en tot ontsteltenis van de zaal ook het roggelen. Het was een ongeluk, helemaal geen eerwraak. Daarvoor was het nog te vroeg. Volgens Rachid moesten de bewijsstukken nog naar Irak en zou de familie daar beslissen over het lot van Ramadan, dan pas volgde een eventuele eerwraak. Een ongeluk uit zelfverdediging, meer was het niet.

Maar volgens het openbaar ministerie is het wel eerwraak en heeft Ramadan de stoel nooit verlaten. De sporen van de veters op de linker- en rechterbroekspijp waarmee Ramadan was vastgebonden sluiten nog steeds naadloos op elkaar aan als de politie het lijk op de grond in de huiskamer vindt. Niks worsteling, vastgebonden in een stoel gewurgd. Daarna pas is het lijk door Rachid op de grond gelegd en toegedekt met een laken. Pas als de rechter doorvraagt over wat Rachid voelde toen hij zijn broer Ramadan vermoorde wordt Rachid emotioneel. Hij wrijft zenuwachtig over zijn gezicht en vertelt dat hij het verschrikkelijk vindt dat hij dit moest doen. Hij was zeven jaar ouder dan Ramadan en zag hem als zijn eigen zoon. Maar hij kon niet anders. Hij heeft na de dood van zijn broertje nog een koranvers gelezen. Zoals dat hoort.

Tijdens de reconstructievideo die volgt op het verhoor van de rechter is Rachid de enige die niet kijkt. Hij zit met zijn rug naar het televisietoestel toe. Wij zien hoe Rachid op een politieman voordoet hoe hij zijn voet in de nek van zijn broer zet en het koord aanhaalt. Rachid zakt steeds meer onderuit, hij ziet de dvd dan wel niet maar hoort alles. Hij hoort hemzelf vertellen hoe hij zijn broer ombrengt. Weer het geroggel. Een paar scholieren in de zaal wordt het bijna teveel. Rachid steunt zijn hoofd haast in een hoek van negentig graden op zijn linkerarm. Het lijkt alsof de kracht uit zijn lichaam verdwijnt. Steeds slapper hangt hij in zijn stoel. De rechters kijken om en om naar de video en naar de reacties van Rachid. Na de video kan Rachid alleen maar prevelen. De voorzitter van de rechtbank besluit dat het tijd is voor een broodje.

Het openbaar ministerie komt na de lunch met een forse eis: 12 jaar gevangenisstraf. Ze geloven het verhaal van de doodslag niet. Niks zelfverdediging maar eerwraak en dus voorbedachte rade en dus moord en dus een zwaardere straf. Dat Rachid een ander verhaal afsteekt doet hij enkel om strafeconomische motieven beaamt ook turkologe Clementine van Eck. Zij werkt voor het ministerie van justitie als expert op het gebied van eerwraak en is opgeroepen als expert. Volgens haar wijst alles in de richting van eerwraak. Het verzamelen van bewijs, het dagboek dat bijgehouden wordt en een laatste indringend gesprek met het slachtoffer. Plus het feit dat Rachid zich enkele uren na de moord melde bij op een politiebureau in Amsterdam met de woorden: ik heb een man vermoord omdat ik dat moest doen, zonder één van de 20.000 euro’s te hebben uitgegeven. In Turkije of Irak zou Rachid de eerwraak wel hebben toegegeven denkt van Eck. In Irak staat er namelijk geen straf op eerwraak en pas sinds 1 april 2005 heeft het Turkse parlement de wet zo veranderd dat er geen strafkorting meer staat op eerwraak in dat land. De rechter wil nog Van Eck weten waarom Rachid niet eerst achter zijn vrouw is aangegaan, zij heeft hem toch ook bedrogen. Volgens Van Eck is het zo dat de eerwraak zich in eerste instantie richt op de meest naaste familie en dat was in dit geval Ramadan. Hoe dichterbij in de familie het verraad is gepleegd hoe eerder er eerwraak dient te worden gepleegd. Maar dat Rachid’s gezin nu nog gewoon in Grou woont kan alleen maar omdat Rachid vast zit. Zou hij vrij zijn dan zou ook zijn vrouw gevaar lopen. Zelfs zijn kinderen zouden niet veilig zijn omdat twee van hen bastaarden zijn.

Rachid is zichtbaar opgelucht als na 6 uur een einde komt aan de zaak. Hij staat stijf van de lange zit langzaam op en bedankt de tolk en zijn advocaat met twee handen. Er verschijnt daarbij een uiterst vriendelijke lach op zijn gezicht. Hij knikt beleefd met zijn hoofd, rekt zich uit. De parketpolitie laat hem even. De officier en rechters pakken hun boeltje, journalisten snellen naar redactie of cameraploeg. Pas als Rachid S. bij zijn mouw gepakt wordt door de parketpolitie verdwijnt de enige glimlach in de zaal door de zijdeur. De glimlach van een moordenaar.
Uitspraak 3 mei.

Reacties (22)

#1 Crachà�t

Indrukwekkend. Veel manieren om vanuit perspectief hiernaar te kijken. Hoe oud waren de getuigen/kinderen?

  • Volgende discussie
#2 caprio

Prachtig verhaal van de Prof. Het is bijna Dostoewski.

Persoonlijk vind ik Ramadan een hufter en Rachid een sympathieke moordenaar. Als je geen respect meer hebt in het leven ben je een dikke (impotente) lul, eerwraak is een redelijk alternatief bij een falend rechtssysteem. In dit geval kun je niet echt spreken van een falend rechtssysteem, maar van een zaak die tussen wal en schip viel. Als mijn eigen persoonlijke paus, zou ik zeggen, foei Rachid, honderd weesgegroetjes en nooit meer doen, nu fort, wegwezen, voordat ik me bedenk.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Jacobine

En weer een bewijs erbij dat Caprio in een inrichting thuis hoort.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Siquo

Precies, Rachid kon waarschijnlijk niet meer “performen”, en toen is z’n wijf maar naar Ramadan gegaan. Shit happens, live with it.

Caprio, hop, het land uit, jij middeleeuwse geytenneuqer.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 mark

Prachtig dat Fryske decor voor deze mediterrane perikelen (goed geschrieben ook).

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Sketzer

En weer een bewijs dat “dat” soort mensen niet thuishoren in Nederland.

(En Caprio ook niet ;-) )

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 dreadloki

“En weer een bewijs dat “dat” soort mensen niet thuishoren in Nederland.”

Helemaal gelijk hoor, “ons” soort mensen doen dat soort dingen niet, heh?

Zot.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Dreknek

Bek dicht neger!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 lariestultitia

Vanavond lof met spruitjes ten huize van Sketzer.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Sketzer

Ja homow, bek dicht! Anders stomp ik je een bloedlip!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 lariestultitia

@Drenknek: Zegt u wat u denkt of bent u het denken verleerd en zegt zo maar wat of is het een “grapje”?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 Sketzer

@9

En de dresscode is Lonsdale

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 lariestultitia

We deden allebei hetzelfde ” het aan de kaak stellen van de menselijke dwaasheden” maar u snapte mijn woordspeling niet geloof ik:

zot
lof
Tultitia

Does it ring a bell?

Erasmus, Lof der Zotheid bij monde van Tultitia.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 stoethaspel

Tegenwoordig moet je voor Erasmus verwijzen naar Grunberg, Larie. Anders snappen de jongens en meisjes het niet meer.

Overigens, de schrijver van dit stuk mag een pluim in de reet steken.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 dreadloki

“door Dreknek

Bek dicht neger!”

Zwijg, uitgerangeerde circusartiest!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 Dreknek

Was dat een grapje, zeg je wat je denkt of ben je het denken verleerd?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 lariestultitia

a heri sama-sama vuil taalgebruik ken me gestolen worden…peace, brothers!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 Dreknek

Bek dicht hippie!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 larie

Houdt de dief!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#20 Dreknek

;-)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#21 caprio

Zo burgerlijk om lekker politiek/sociaal correct te reageren. De waarheid is dat 95% van de kerels met een beetje normaal eergevoel zijn wijf in elkaar beukt als ze 18 jaar met je broer heeft liggen neuken. Het hele dostoevskiaanse aan de gastbijdrage gaat aan alle burgertrutten voorbij: iedereen handelt vanuit een positief denkkader, dwz niemand handelt tegen zijn eigenbelang in. Maar ok, het is niet erg popiopi om een dader te leren begrijpen, dus kom maar met de onredelijke, irrationele politiek correcte statements.

Elke kerel die na 18 jaar bedorgen te zijn, geen wraakgevoel kent is een impotente oninteressante lul.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie